“EĞİTİM HİÇBİR DÖNEM TAMAMIYLA DURMADI”
Pandemi sürecinde, Avrupa’daki ülkelerde özel eğitim nasıl ilerledi? İspanya’nın önde gelen özel eğitim merkezlerinden Ita Salud Mental’den Cecilia Martinez ile gönüllümüz Psikolog Furkan Taş konuştu.
Covid-19 İspanya’daki özel çocukların eğitimini ve ailelerini nasıl etkiledi?
Her şeyden önce söylemek gerekir ki, COVİD-19 herkesi etkiledi. Özellikle de ihtiyaçlarına bağlı olarak dış etkenlere karşı daha savunmasız olan ve özel eğitime ihtiyaç duyan çocuklar daha da fazla etkiledi. OSB’li çocuklar anksiyetelerini düşürecek ve onları muhtemel değişikliklerden koruyacak günlük rutin beklentilere sahiptirler. COVİD-19 ise bu noktada sürekli bir bilinmezlik içeriyor. Buna bağlı olarak da ailelerin rutin beklentilere yönelik kullandığı stratejileri oldukça kısıtlıyor. Bu yüzden karantina sürecinde ailelerin evlerinden çıkamaması, çocukların anksiyete seviyelerinin düşürülmesi bir yana aksine yükselmesine sebep oldu. Karantina süreci esnasında birçok kuruluş ailelere destek olmak amacıyla malzeme ve gereç ürettiler. Bu girişimlerin ana amacı tabi ki ailelerin durumu kontrol edebilmesine yardım etmekti. Ailelerin ve otizmli bireylerin rutini değişti ve bu da onların yaşam kalitesinde değişikliğe sebep oldu.
Özel eğitime ihtiyaç duyan bireylere karşı devletin tutumu nasıldı? Bu tutum otizmlilerin davranışları üzerinde nasıl avantajlar ve dezavantajlar sağladı?
Devlet pandemiyi durdurmak için eğitimin online olması gerektiğine karar verdi. Teknolojik yeteneklere sahip olan bazı otizmli bireyler de bu sürece kolaylıkla ayak uydurdu fakat otizmin diğer tarafındaki bireyler daha çok desteğe ve yardıma ihtiyaç duydu. Bu noktada da ihtiyacı aileler karşılamak zorunda kaldı. Dezavantajlara bakıldığında, işlevsiz davranışlardaki artış ve doğal ortamdaki uyaran eksikliğine bağlı olarak genel gelişimdeki gerileme ilk göze çarpan noktalar oluyor.
İspanya’da otizme genel bakış nasıl?
İspanya’daki otizm bilinci ve bilgisi son zamanlarda arttı. Bunun en önemli sebepleri olarak medyanın bu konuda daha fazla yayın yapması ve bu konuya dikkat çekmeyi amaçlayan daha fazla kuruluşun ortaya çıkması gösterilebilir. Fakat yine de yolun başındayız. Otizmli bireylerin hakları için savaşmaya devem etmemiz gerektiğinin farkındayız. Pandemi esnasında devlet otizmli bireylerin ihtiyaç halinde belirli zamanlarda dışarı çıkabileceğine hatta yüksek hassasiyetlerine bağlı olarak maske dahi kullanmamakta özgür olduklarını belirtti. Bu noktada devletin özellikli bireylere karşı hassasiyeti görülüyor fakat yine de bazı aileler daha çok desteğe ve yardıma ihtiyaç olduğunu düşünüyorlar.
Eğitim yüz yüze mi yoksa online kanallar üzerinden mi devam ediyor?
Pandemi başladığındaki evde kalmaya bağlı olarak özel eğitim online kanallar üzerinde devam etti. Bu, özel gereksinimli çocuklara çok kısıtlı saatlerde ilgi gösterilmesi anlamına geliyor aynı zamanda. Otizm spektruma sahip bazı çocuklar teknolojik alanla yetenekli olduğu için bu yol onların motivasyonunu arttırdı fakat diğer çocuklarla olan doğal yollu ve yakın etkileşimi engelledi. Bu onlar için bir çeşit arttırılmış sosyal izolasyon demekti aslında. Şu anda, Eylül’den beri, özel eğitim normal eğitim gibi yüz yüze devam ediyor.
Eğitimin tamamen durduğu bir dönem oldu mu? Eğer olduysa bu süreç tipik ve atipik çocuklar için aynı şekilde mi devam etti?
Eğitim hiçbir dönem tamamıyla durmadı ve bütün çocuklar eğitime ulaşabildi. Ancak şunu da belirtmek gerekiyor ki, dezavantajlı sosyoekonomik seviyedeki bazı ailelerin ne bilgisayara ne de internete erişimleri yoktu. Devlet bu konuda her ne kadar tüm ihtiyaçlara yetişemese ve karşılayamasa da, bu ailelere bilgisayar dağıtmaya çalıştı. Gerekli olan internete erişim imkanı oluşturma gibi bir girişimde bulundu. Özel eğitime ihtiyaç duyan çocuklara gelince, öğretmenler sürece ne kadar dahil olsa da online kanallar üzerinden adaptasyon konusunda birçok zorluk yaşadılar.
Son sorum öğretmenler ve terapistler üzerine. Eğitimciler bu süreçten etkilendi mi ve ne yaptılar bu esnada?
Terapistler de öğretmenler de duruma adapte olmak ve danışanlarının ihtiyaçlarını karşılamak zorunda kaldılar. Mümkün olanlar için terapiler online şekilde devam etti. İlaveten sürece eşlik etmek ve rehberlik amacıyla ailelerle devam eden telefon görüşmeleri oldu. Sağlık merkezinde çalışan biz terapistler için otizmli çocukların evine giderek derslerine devam etmek mümkündü. Anksiyetlerindeki artışa ilave olarak rutinleri de çok yüksek miktarda bozulmamış oldu bu yolla.
