ÖZEL GEREKSİNİMLİ ÇOCUK ve OYUN

Derya ŞENEL DEMİR, Uzman Klinik Psikolog

Yapılandırılmış ya da yapılandırılmamış her türlü farklı oyunun çocuğunuzu her yönde iyileştireceği fikrini unutmadan, onunla hemen her gün, kısa süreli de olsa bir oyun saati oluşturmanız oldukça faydalı olacaktır.

Duygu ve düşüncelerimizi ifade edebilmek ve duygularımızı tanımlayabilmek yetişkin olmanın en önemli göstergesidir. Peki ya bir çocuk bunu nasıl yapar? Bebeklik çağında öğrenmeye başladığı oyunla. Ne zaman “çocuk ve oyun” desem, Garry Landreth’in bir sözü gelir aklıma. “Balıklar yüzer, kuşlar uçar, çocuklar oyun oynar.’’ Bir iyileştirme aracıdır oyun.
Bu sebepten oyun oynamak ve iç dünyalarını bizlere açmak için her zaman hazır ve oldukça isteklidirler. “Anne ben bu yaşanan duruma çok üzüldüm” demek yerine, “Anne oyun oynayalım mı?” sorusu gelir çocuktan. Özel gereksinimli çocuğunuz da kendini anlatmak ve becerilerini geliştirmek için oyuna ihtiyaç duyar.

Oyun başlatabilmesini beklemek yerine ebeveyni olan siz, materyallerin de olduğu tasarlanmış basit ancak aktif bir oyun kurarak onun dünyasına girmeye başlayabilirsiniz. Çocuğunuz yaşına kıyasla daha küçük çocukların
oyunlarını da oynamayı tercih edebilir. İhtiyacının o yaştaki bir özellikle ilgili olduğunu düşünerek, kaliteli bir oyun zamanı geçirmeye çalışmalısınız.

Peki; özel gereksinimli çocuğunuzun oyun oynaması neden önemli?
1. Bilişsel becerileri için oyun önemli! Hayvanların taklidini yaptığınız bir oyunda, kedinin veya atın çıkardığı sesleri, dört ayak üzerinde nasıl yürüdüğü, ellerini kullanmadan yemeklerini nasıl yediği gibi birden çok bilişsel beceriler kazanacaktır. Ona uygun materyallerin de var oluşu bu alanı destekleyen diğer bir faktör.
2. Sosyal alan becerileri için oyun önemli! Özel gereksinimli bir çocuk çevresindeki insanlarla ilişki kurmaktan ziyade kendi dünyasında kalmayı tercih eder. Ancak oyunla birlikte işbirliği
yapmak ve kurallara uymak zorunda kalmak gibi sosyal alan becerilerini geliştirmeye yönelik bir çaba içerisinde olacaktır.
3. Duygusal alan gelişimleri için oyun önemli! Kendilik aktivasyonlarını gerçekleştirebilecekleri oyunlar kurmak, kendilerine olan güvenlerini artırırken oyun oynadığı kişi her kimse onun davranışlarını anlamaya yöneldiğinde empati duygusunu da öğrenmeye başladığını göreceksiniz. Bilinçli olmasa bile bir davranış kalıbı öğrenmiştir ve bunu bir sonraki oyununda görmek artık mümkündür.
4. Bedensel alan gelişimi için oyun oldukça önemli! Oyunla birlikte kaba motor becerileri dediğimiz atlama, zıplama, sekme, tutma gibi gelişim basamaklarını öğrenen çocuğun kemik
ve kas gelişimi desteklenir. Bir makalede kasların gelişiminin bedensel gelişmeyi, bedensel gelişmenin ise sinir sistemini geliştirdiği bilgisini okumuştum. Oyunla birlikte çocuğunuz kendi bedenini ve karşıdakinin bedenini öğrenme ve ayırma eğiliminde de olur.

Bir kez daha özel gereksinimli bir çocukla iletişimin en önemli yolunun oyun olduğu fikrine varıyorum. Yapılandırılmış ya da yapılandırılmamış her türlü farklı oyunun çocuğunuzu her
yönde iyileştireceği fikrini unutmadan, onunla hemen her gün, kısa süreli de olsa bir oyun saati oluşturmanız oldukça faydalı olacaktır.
Sevgiyle Kalın