ENGELLİLERİN GÜNCEL HAK VE AYRICALIKLARI

“Devlet tarafından engelliler ile yakınları için sağlanan hakların  kullanılabilmesi, ister kamu olsun ister özel olsun tüm kurum ve kuruluşlardaki personelin eğitim ve bilgilendirilmesi ile mümkün olabilecektir.”

Yazan: Avukat Alev Özçavuşoğlu

Türkiye İstatistik Kurumu’nun engelli bireyler üzerinde yaptığı en güncel araştırma 2011 yılında gerçekleştirilmiştir. Bu araştırma; “2 Ekim 2011” tarihini referans gün kabul ederek 3 Ekim-31 Aralık 2011 tarihleri arasında örnekleme yöntemiyle seçilmiş sayım bölgelerindeki yaklaşık 2,2 milyon hanede ve kurumsal yerlerde kalan tüm nüfusa uygulanmıştır. Araştırmada yaklaşık 9 milyon kişi ile yüz yüze görüşme gerçekleştirilmiştir.

Nüfus ve Konut Araştırması’nda engellilik; görme, duyma, konuşma, yaşıtlarına göre öğrenme/basit dört işlem yapma, hatırlama/dikkatini toplama alanlarıyla hareket güçlüğü (yürüme, taşıma, tutma ve merdiven inip çıkma) alanlarında tanımlanmıştır. Araştırma kapsamında, bu alanlardan en az birinde çok zorlandığını veya hiç yapamadığını belirten kişiler engelli nüfus kapsamında değerlendirilmiştir Araştırmaya göre 3 yaş ve üzerindeki en az bir engeli olan nüfusun oranı %6,9 hesaplanmıştır (TÜİK, 2013 c).

Kimler engellidir?

Doğuştan veya sonradan; bedensel, zihinsel, ruhsal, duyusal ve sosyal yeteneklerini çeşitli derecelerde kaybetmesi nedeniyle toplumsal yaşama uyum sağlama ve günlük gereksinimlerini karşılamada güçlükleri olan ve korunma, bakım veya rehabilitasyon, danışmanlık ve destek hizmetlerine ihtiyaç duyan kişi engelli bir birey olarak kabul edilmektedir. Engellilik çeşitlerine göre tanımlar ise;

İşitme Yetersizlik –  İşitme duyarlılığının kısmen veya tamamen kaybından dolayı konuşmayı edinmede, dili kullanma ve iletişimde yaşadığı güçlükler nedeniyle özel eğitim ve destek eğitim hizmetine ihtiyacı olan bireydir.

Zihinsel Yetersizlik –  Zihinsel işlevler bakımından ortalamanın iki standart sapma altında farklılık gösteren, buna bağlı olarak kavramsal, sosyal ve pratik uyum becerilerinde eksiklikleri ya da sınırlılıkları olan, bu özellikleri 18 yaşından önceki gelişim dönemlerinde ortaya çıkan ve özel eğitim ile destek eğitim hizmetlerine ihtiyaç duyan bireydir.

Hafif Düzeyde Zihinsel Yetersizlik –  Zihinsel işlevler ile kavramsal, sosyal ve pratik uyum becerilerinde hafif düzeydeki yetersizliği nedeniyle özel eğitim ile destek eğitim hizmetlerine sınırlı düzeyde ihtiyaç duyan bireydir.

Görme Yetersizlik – Görme gücünün kısmen ya da tamamen kaybından dolayı özel eğitim ve destek eğitim hizmetine ihtiyacı olan bireydir.

Orta Düzeyde Zihinsel Yetersizlik –  Zihinsel işlevler ile kavramsal, sosyal ve pratik uyum becerilerindeki sınırlılık nedeniyle temel akademik, günlük yaşam ve iş becerilerinin kazanılmasında özel eğitim ile destek eğitim hizmetine ihtiyacı olan bireydir.

Ağır Düzeyde Zihinsel Yetersizlik –  Zihinsel işlevler ile kavramsal, sosyal ve pratik uyum becerilerindeki eksiklikleri nedeniyle öz bakım becerilerinin öğretimi de dahil olmak üzere yaşam boyu süren, yaşamın her alanında tutarlı ve yoğun özel eğitim ve destek eğitim hizmetine ihtiyacı olan bireydir.

Çok Ağır Düzeyde Zihinsel Yetersizlik –  Bireyin zihinsel yetersizliği yanında başka yetersizlikleri bulunması nedeniyle öz bakım, günlük yaşam ve temel akademik becerileri kazanamaması nedeniyle yaşam boyu bakım ve gözetime ihtiyacı olan bireydir.

Otistik –  Sosyal etkileşim, sözel ve sözel olmayan iletişim, ilgi ve etkinliklerdeki sınırlılığı erken çocukluk döneminde ortaya çıkan ve bu özellikleri nedeniyle özel eğitim ile destek eğitim hizmetine ihtiyacı olan bireydir.

Ortopedik Yetersizlik – Hastalıklar, kazalar ve genetik problemlere bağlı olarak kas, iskelet ve eklemlerin işlevlerini yerine getirememesi sonucunda meydana gelen hareket ile ilgili yetersizlikler nedeniyle özel eğitim ile destek eğitim hizmetine ihtiyacı olan bireydir.

Cerebral Palsi –  Doğum öncesi, doğum sırası veya doğum sonrasında meydana gelen beyin hasarının neden olduğu kas ve sinir sistemi bozukluklarına bağlı motor becerilerde yetersizliğinden dolayı özel eğitim ve destek eğitim hizmetine ihtiyacı olan bireydir.

Özel Öğrenme Güçlük –  Dili yazılı ya da sözlü anlamak ve kullanabilmek için gerekli olan bilgi alma süreçlerinin birinde veya birkaçında ortaya çıkan ve dinleme, konuşma, okuma, yazma, heceleme, dikkat yoğunlaştırma ya da matematiksel işlemleri yapma güçlüğü nedeniyle özel eğitim ve destek eğitim hizmetine ihtiyacı olan bireydir.

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktif Bozukluk – Yaşına ve gelişim seviyesine uygun olmayan dikkat eksikliği, aşırı hareketlilik, hiperaktivite ve dürtüsellik belirtilerini en az iki ortamda ve altı ay süreyle gösteren, bu özellikleri yedi yaşından önce ortaya çıkan, özel eğitim ile destek eğitim hizmetine ihtiyacı olan bireydir.

Çok Ağır Düzeyde Zihinsel Yetersizlik –  Yaşına uygun olmayan sosyal ve kültürel normlardan farklı duygusal tepki ve davranışlar göstermesi nedeniyle özel eğitim ve destek eğitim hizmetine ihtiyacı olan bireydir.

Duygusal Davranış Bozukluk –  Dili kullanma, konuşmayı edinme ve iletişimdeki güçlük nedeniyle özel eğitim ve destek eğitim hizmetine ihtiyacı olan bireydir.

Dil ve Konuşma Bozukluk –  Dili kullanma, konuşmayı edinme ve iletişimdeki güçlük nedeniyle özel eğitim ve destek eğitim hizmetine ihtiyacı olan bireydir.

Engelli bireyler için neler yapıldı, yapılıyor ve yapılmalı?

İçinde bulunduğumuz 2019 yılında kayıtlı engelli sayısı %6,9 oranını çoktan geçti. Kişinin yaşam kalitesini ciddi derecede zorlayan %40 ve üzeri engeli bulunan bireyler ile yakınlarının toplum içindeki yaşantılarını kolaylaştırmada ülkemizdeki sosyal ve maddi haklara ilişkin uygulamaların genişletilmesi Anayasal bir zorunluluk olmasının yanında insani bir yükümlülüktür.

“ Engelliler için yaptıklarınızı aslında kendiniz için yaptığınızı unutmayın.” – Anonim

Devletimizin ve milletimizin varlığını güvence altına alan anayasamızın çizdiği temel çerçevede kanun, kararname, yönetmelik, tebliğ, genelge, yönerge vd. ulusal mevzuatlar ile engelli haklarına ilişkin geleceğe ilişkin umut verici düzenlemeler yapılmış ve yapılmaktadır.

Tabi ki asıl önemli olan konu bu engelli haklarına erişebilirliği ve erişilen bu hakların hakkaniyetli şekilde uygulanabilirliğini sağlamaktır.

Devlet tarafından engelliler ile yakınları için sağlanan hakların kullanılabilmesi ise ister kamu olsun ister özel olsun tüm kurum ve kuruluşlardaki personelin eğitim ve bilgilendirilmesi ile mümkün olabilecektir.

Peki engelliler ve engelli yakınları olarak haklarımız neler? Şimdi bunlara daha yakından bakalım…

1) ENGELLİLERE VERİLEN MAAŞLAR VE DÜZENLİ YARDIMLAR

Engelli kişilere maddi olarak sağlanan olanakları genel olarak 3 başlık altında toplamak mümkündür. Buna göre;

                1.A) Engelli Aylığı (2022 Aylığı) Bağlanması:

2022 sayılı 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanunun düzenlemesine göre bağlanan maaştır.

Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı (SYDV) tarafından en az %40 ve üzeri engel oranı bulunan, kanunla kurulmuş sosyal güvenlik kurumlarından (SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı) hiçbirine tabi olmayan ve muhtaçlığı ilgili SYDV’ler tarafından belgelenen 18 yaşından büyük engellilere ya da 18 yaşından küçük engelli yakını bulunanlara verilen maddi bir haktır. Bu koşulları taşıyanlar bulunduğu yerdeki Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı’na başvuru yaparak 2022 sayılı yasa gereğince aylık bağlanmasını talep edebilirler. Başvuru sonrası gelir kriterleri değerlendirilir. Hanenin toplam gelirini (menkul-gayrimenkul), hanede ikamet eden kişi sayısına bölündüğünde net asgari ücretin üçte birini geçmemesine dikkat edilir. 2022 engelli maaşları aylık olarak verilmektedir. 2022 aylığında engelliler için engel oranına göre iki kademe söz konusudur: %40 ila %69 arasında engel oranına sahip engelli maaşı ve %70 ve üzeri engel oranına sahip engelli maaşı. %70 ve üzeri engel oranına sahip engelliler, %40-%69 engel oranına sahip engellilere oranla daha yüksek aylık almaktadırlar.

Herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan bir gelir veya aylık hakkından faydalananlar, isteğe bağlı prim ödeyenler, tarım sigortalısı ile birlikte kuruma prim ödeyenler engelli aylığı alamamaktadır.

                1.B) Muhtaç Aylığı Bağlanması:

27.09.2008 tarihli ve 27010 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Vakıflar Yönetmeliği” hükümleri gereğince muhtaç aylığı bağlanabilmektedir. Muhtaçlık aylığı Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından annesi ya da babası olmayan 18 yaş altı muhtaç çocuklar ile %40 ve üzeri engelli olan muhtaçlara;

  1. Sosyal güvencesi olmaması,
  2. Herhangi bir gelir veya aylığı bulunmaması (Evde bakım ücreti veya 2022 sayılı kanundan aylık alanlar da başvuramazlar.)
  3. Mahkeme kararı veya kanunla bakım altına alınmamış olması,
  4. Gelir getirici taşınır ve taşınmaz malı mevcut olmaması veya olup da bunlardan elde edeceği aylık ortalama gelirinin bu yönetmelikle belirlenen muhtaç aylığı miktarını geçmemesi şartı ile bağlanabilir.

 

                1.C) Evde Bakım Ücreti Verilmesi: Evde Bakım Aylığı

Evde bakım aylığı Çalışma, Sosyal Hizmetler ve Aile Bakanlığı tarafından %50 ve üzerinde engel oranı olup engelli sağlık kurulu raporunda “Ağır Engelli” ibaresi bulunan ve başka bir birey olmadan kendi bakımını üstlenemeyecek engelliler için engellinin bakımını üstlenen kişilere nakit olarak verilen bir destektir.

Sosyal güvencesi olsun veya olmasın, her ne ad altında olursa olsun her türlü gelirleri toplamı esas alınmak suretiyle; kendilerine ait veya bakmakla yükümlü olduğu birey sayısına göre kendilerine düşen ortalama aylık gelir tutarı bir aylık net asgari ücret tutarının üçte ikisinden daha az olan bakıma muhtaç engellilere, resmi veya özel bakım merkezlerinde ya da ikametgâhlarında bakım hizmeti verilmesi devletçe sağlanmaktadır.

Ölen anne ve balarının SGK güvencesinden yararlananlar için; malullük oranı önemli olmaktadır. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 34. maddesi uyarınca;

  1. Anne veya babaları ölmüş, %60 ve üzeri oranında malûl olduğu anlaşılan çocuklara, ölen anne veya babasının 5510 sayılı kanun uyarınca hesaplanan aylığının %25’i oranında aylık bağlanmaktadır. Bu madde kapsamında yer alan çocuklar bu aylıktan ömür boyu yararlanabilmektedir. Bu aylıktan yararlanmak isteyenlerin %60 oranının üzerinde malûl olması, 2022 maaşı almıyor olması ve sigortalı olarak çalışmaması gerekmektedir.
  2. %60 oranının altında malûl olan çocuklarda 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim görmesi halinde 20 yaşını, yükseköğrenim yapması halinde 25 yaşını doldurmamış erkek çocuklarına %25, yaşları ne olursa olsun evli olmayan, evli olmakla beraber sonradan boşanan veya dul kalan kızlarının, her birine aylığın %25’i oranında aylık bağlanmaktadır.

2) ENGELLİLER İÇİN VERGİ İNDİRİMLERİ VE MUAFİYETLERİ:

                2.A) Gelir Vergisinde Engelli İndirimi:

Engelli indirimi Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından gelir vergisine tabi ücretli çalışan ya da serbest meslek kazancı elde eden engelliler ile ailesinde ücretli çalışan ya da serbest meslek kazancı elden eden bakmakla yükümlü olduğu engelli bulunan engelli yakınlarına ve ayrıca basit usulde vergilendirilen engellilere sağlanan, engellinin engel oranına göre aylık belli bir miktar paranın gelir vergisinin matrahından düşürülmesi şeklinde uygulanan dolaylı bir maddi kazançtır. Vergi indirimi ile engelliler ve engelli yakınları, normal şartlarda ödemesi gerekenden daha az gelir vergisi öderler. Bu, ücretlilerde brüt maaştan daha az kesinti yapılarak net maaşın daha yüksek olmasını sağlarken, serbest meslek kazancı elde edenlerde yıllık olarak verilen gelir vergisi miktarının daha düşük verilmesini sağlar.

                2.B)  Araç Alımında ÖTV Muafiyeti:

ÖTV’siz araç alımı Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından satın alacağı araca engele uygun ek donanım yaptıracak malul ve engelliler ya da %90 ve üzeri herhangi engeli bulunan malul ve engelliler için 0-km araç alımlarında Özel Tüketim Vergisi’nin ödenmemesi şeklinde uygulanan bir vergi muafiyetidir. Engelliler için uygulanan ÖTV muafiyeti 5 yılda bir engellinin aracı ilk satın alışında uygulanır. Yani engelli vatandaşlar 5 yılda bir olacak şekilde yeni bir ÖTV’siz araç alabileceklerdir.

  1. C) Özel Araç ve Gereçlerde KDV Muafiyeti:

KDV Muafiyeti Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından engel oranı ve türü ne olursa olsun tüm engellilere eğitimleri, meslekleri, günlük yaşamları için özel üretilmiş araç ve gereçler, engellilerin toplumsal hayata katılımı arttıracak ve engelinin verdiği dezavantajı ortadan kaldırmaya yönelik ürünlerin satın alınmasında KDV ödenmemesi şeklinde uygulanan bir vergi muafiyetidir. Dikkat edilmesi gereken konu KDV’den engelli bireylerin satın alacakları tüm mallar istisna edilmemiştir. Sadece engeline uygun üretilmiş araç ve gereçlerin (baston, kabartma klavye, protez vb) satın alımında KDV muafiyeti uygulanmaktadır.

                2.D) Motorlu Taşıtlarda MTV Muafiyeti:

Motorlu taşıtlar vergisi muafiyeti Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından engellilerin adına tescil edilen motorlu taşıtlarda normal şartlarda senede iki kere motorun hacmine göre alınan MTV’nin ödenmemesi şeklinde uygulanan engellilere özel bir vergi muafiyetidir. Engelli kişiler MTV muafiyetinden yararlanmak için vergi dairesi müdürlüklerine başvurmalıdırlar. MTV muafiyetinde motorlu taşıtın motor hacminin ve engelli bireyin özür oranı ve türünün bir önemi bulunmamaktadır.

                2.E) Konutlarda Emlak Vergisi Muafiyeti:

Emlak vergisi muafiyeti belediyeler tarafından yüz ölçümü 200 m²’yi geçmeyen ve tek meskeni olan (meskende hissesi bulunabilir ya da meskenin sahibi olabilir) engelliler için emlak vergisinin %0 oranlı olarak ödenmesi (yani ödenmemesi) şeklinde uygulanan bir vergi muafiyetidir. Bu haktan yararlanmak isteyen engelli vatandaşlarımız, engelli sağlık kurulu raporları ile birlikte bağlı bulundukları belediyeye başvurabilirler. Emlak vergisi istisnasından yararlanmak için engellinin konutu mesken olarak kullanması gerekmektedir. Yazlık ya da kışlık olarak kullanılan diğer konutlar bu vergi istisnası kapsamına girmemektedir.

                2.F) İthal Edilen Araç ve Gereçlerde Gümrük Vergisi Muafiyeti:

Engellilerin kullanımına ait yurt dışından ithal edilecek özel araç ve gereçler Gümrük Bakanlığı tarafından gümrük vergisinden istisna edilmiştir. Eşyalar engellilerin özel menfaati ve diğer bireyler ile arasında bulunan dezavantajlı durumu ortadan kaldırmak için engelli bireylerin kendisi ya da kamu yararına çalışan dernek ya da bu gibi kuruluşlarca getirilebilmektedir. İthal edilebilecek eşyalar şunlardır: engel türüne göre özel üretilmiş araç ve gereçler; hareket ettirici donanımı bulunan motorlu veya mot0rsuz koltuklar, bisiklet, motosiklet ve motor hacmi 1600 CC’yi aşmayan binek otomobiller; engel oranı ve türü nedeniyle el ayak fonksiyonunu tamamen yitirmiş engelliler tarafından bizzat kullanılamayacak; fakat 3. dereceye kadar olan bir yakını tarafından kullanılabilecek motor hacmi 2500 CC’ye kadar olan taşıtlar (binek otomobiller ve arazi taşıtları hariç).

3) ENGELLİLER İÇİN KAMU KURUMLARI TARAFINDAN SAĞLANAN İNDİRİM VE HAKLAR

                3.A)  Engelli Kimlik Kartı Hakkı: 

%40 ve üzeri engeli bulunan engelli bireylerden isteyenler bulundukları yerdeki Çalışma, Sosyal Hizmetler ve Aile İl Müdürlüğüne veya bulundukları yerdeki Sosyal Hizmet Merkezi’ne başvurarak kendileri için engelli kimlik kartı çıkarabilirler. Engelli kimlik kartları engelli vatandaşların mevzuatta yer alan tüm kamu ve özel yardımlardan hızlı bir şekilde yararlanması için kullanılmaktadır. Engelli kimlik kartları sağlık kurulu raporu yerine geçmemekle birlikte engellilere indirim uygulanan yerlerde engelli sağlık raporu yerine ibraz edilmesi daha çabuk ve kolay olduğundan engelli vatandaşlarımız için kullanılması tavsiye edilmektedir.

                3.B) Belediye Engelli İndirimleri: 

Türkiye’deki belediyeler tarafından engelli vatandaşlara su (%30), toplu taşıma araçları, vapur vb. hizmetlerde indirim yapılmakta, özellikle toplu taşıma hizmetleri ücretsiz sunulmaktadır. Her belediye için indirim oranları ve başvuru şartları farklılık göstermektedir. Hangi koşullarda hangi hizmetlere ne kadar indirim yapıldığını öğrenmek ve indirimden faydalanmak için belediyenize başvurunuz. İşe belediyenizi arayarak engelliler için hangi tür hizmet ve indirimlerin yapıldığını sormakla başlayabilirsiniz.

                3.C) Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı Engelli Yardımları: 

Çalışma, Sosyal Hizmetler ve Aile Bakanlığı, Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü’ne bağlı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları (SYDV) tarafından engelli bireylere çeşitli yardımlar yapılmaktadır. Engellilerin bulunduğu hanede kişi başına düşen gelir SYDV muhtaçlık sınırını geçmiyorsa engelli vatandaşlar SYDV yardımlarından faydalanabiliyor. SYDV’lerin engellilere özel engellerine yönelik ücretsiz tekerlekli sandalye, protez, konuşma ve işitme cihazı verilmesi yardımları olduğu gibi gıda, barınma ve nakdi yardımları da bulunuyor.

                3.D) Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demir Yolları Engelli İndirimi:

TCDD engelli kişilere tüm hatlarda, yüksek hızlı trenler de dahil, ücretsiz ulaşım hakkı sağlamaktadır. Engelli kimlik kartını ibraz ederek bu ulaşım türünden ücretsiz yararlanabilir, %50 ve üzeri ağır engelliler için ise engelli ile birlikte engellinin refakatçisine de ulaşımdan ücretsiz faydalanabilir. TCDD indiriminden faydalanmak için TCDD’nin bilet satış noktalarına engelli olduğunuzu resmi bir belgeyle kanıtlamanız gerekiyor.

                3.E) Kredi Yurtlar Kurumu (KYK) Engelli Hakları:

Kredi Yurtlar Kurumu tarafından %40 ve üzeri engeli bulunan engellilere burs ve yurt başvurularında öncelik tanınmaktadır. Kredi Yurtlar Kurumu’nun son yapılan modern binaları engellilerin ihtiyaçları göz önünde bulundurularak dizayn edilmektedir. Öğrenim ve katkı kredilerinin geri ödenmesinde “çalışamaz” ibareli raporu bulunan engellilerin borçları tamamen silinmekte, diğer engellilerde ise alınan öğrenim ve katkı kredisinin üzerine Toptan Eşya Fiyat Endeksi’ne (TEFE) göre eklenen faizin %50′si indirilmektedir.

                3.F) Devlet Tiyatroları Engelli İndirimi:

Engelli vatandaşlar Devlet Tiyatroları tarafından gösterime giren oyunları ücretsiz izleyebilmektedirler. Bulunduğunuz yerde devlet tiyatrosu var ise Devlet Tiyatroları Genel Program sayfasından bulunduğunuz yerde hangi oyunların sergilendiğini takip edebilirsiniz.

                3.G) Müze ve Ören Yerlerine Girişte Engelli İndirimi:

Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından işletilen müze ve ören yerlerine girişler “Müze ve Ören Yerlere Girişlerde Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönerge” gereği engelli ve yanındaki bir refakatçisine ücretsiz sunulmaktadır. Hizmetten ücretsiz faydalanmak engelli kimlik kartının gösterilmesi yeterlidir.

                3.H) Milli Parklar, Tabiatı Koruma Alanları Ve Tabiat Parklarına Girişte Engelli İndirimi

Orman ve Su İşleri Bakanlığı tarafından işletilen milli parklar, tabiatı koruma alanları ve tabiat parklarına girişte engelli olduklarını gösterir kimlik ya da belgelerini ibraz etme koşuluyla engellilerden ücret alınmamaktadır. Çadır ve karavan yeri ücretleri ise %50 indirimli olarak uygulanmaktadır.

Devamı bir sonraki sayımızda…

 

KAYNAKÇA:

https://www.gib.gov.tr/sites/default/files/fileadmin/yayinlar/engellilerrehberi2017.pdf

http://www.sosyalhizmetler.pol.tr/Documents/sosyal%20hizmetler.pdf

https://alo183.ailevecalisma.gov.tr/bilgi-bankasi/engelli-hizmetleri

http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/02/20190228-11.pdf

https://www.ailevecalisma.gov.tr/eyhgm/mevzuat/ulusal-mevzuat/